Sprawy cywilne – co warto wiedzieć przed wniesieniem pozwu?

Prowadzenie sprawy cywilnej przed sądem to proces, który wymaga nie tylko odpowiedniego przygotowania merytorycznego, ale również ścisłego przestrzegania przepisów proceduralnych. Wielu klientów zgłaszających się do kancelarii nie zdaje sobie sprawy, jak dużą wagę mają formalności oraz jak istotne jest właściwe skonstruowanie pozwu. W tym artykule wyjaśniam najważniejsze kwestie, na które należy zwrócić uwagę już na etapie inicjowania postępowania cywilnego.

1. Pozew – nie tylko opis sprawy, ale dokument formalny

Pozew to nie luźny opis problemu – to formalny dokument procesowy, który musi spełniać określone wymagania przewidziane w Kodeksie postępowania cywilnego (k.p.c.). Zgodnie z art. 187 § 1 k.p.c., pozew powinien zawierać m.in.:

• oznaczenie sądu,

• dane stron (w tym PESEL lub NIP powoda),

• dokładnie określone żądanie,

• przytoczenie okoliczności faktycznych uzasadniających żądanie,

• dowody na poparcie twierdzeń,

• podpis strony albo jej pełnomocnika.

Brak któregokolwiek z tych elementów może skutkować zwrotem pozwu lub wezwaniem do jego uzupełnienia, co opóźnia rozpoznanie sprawy.

2. Ciężar dowodu spoczywa na powodzie

Zasadą postępowania cywilnego jest tzw. rozłożenie ciężaru dowodu. Mówiąc najprościej – to strona, która z czegoś wywodzi skutki prawne (np. domaga się zapłaty określonej kwoty), musi udowodnić fakty, które te skutki uzasadniają. Wynika to z art. 6 Kodeksu cywilnego, który stanowi: „Ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu tego wywodzi skutki prawne.”

W praktyce oznacza to, że jeśli chcemy dochodzić swoich roszczeń przed sądem, musimy zgromadzić i przedstawić odpowiednie dowody – faktury, korespondencję, zeznania świadków, umowy – które potwierdzą naszą wersję wydarzeń.

3. Obowiązek przedstawienia twierdzeń i dowodów już w pozwie

Zgodnie z zasadą prekluzji dowodowej obowiązującą w sprawach cywilnych, wszystkie twierdzenia oraz dowody powinny być przedstawione już w pozwie (lub odpowiedzi na pozew – w przypadku pozwanego). Ustawodawca wskazuje w art. 205¹ k.p.c., że strona powinna powołać wszystkie twierdzenia i dowody „pod rygorem ich pominięcia”. Sąd może odmówić uwzględnienia nowych twierdzeń lub dowodów zgłoszonych na późniejszym etapie, jeśli uzna, że były możliwe do przytoczenia wcześniej.

Dlatego tak ważne jest rzetelne przygotowanie pozwu. Niedbałość w tym zakresie może doprowadzić do sytuacji, w której sąd nie uwzględni istotnych faktów lub dowodów, ponieważ zostały zgłoszone zbyt późno.

4. Sąd nie działa z urzędu

W postępowaniu cywilnym sąd z zasady nie przeprowadza postępowania dowodowego z własnej inicjatywy. Oznacza to, że to strony muszą wskazać, jakie fakty są istotne dla sprawy i jakie dowody to potwierdzają. Sąd nie będzie „szukał prawdy” na własną rękę – jego rola polega przede wszystkim na ocenie materiału dowodowego przedstawionego przez strony.

Zgodnie z art. 232 zd. 1 k.p.c.: „Strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne.” Oczywiście sąd ma możliwość przeprowadzenia dowodu z urzędu, ale robi to wyjątkowo – gdy przemawia za tym ważny interes publiczny lub szczególne okoliczności sprawy.

Podsumowanie

Prowadzenie sprawy cywilnej to nie tylko walka o swoje racje, ale przede wszystkim umiejętne posługiwanie się przepisami procedury cywilnej. Błędy formalne, opóźnienia w zgłaszaniu dowodów czy niedostateczne uzasadnienie żądań mogą przekreślić szanse na korzystny wyrok – nawet jeśli racja merytorycznie jest po naszej stronie.

Dlatego tak ważne jest, by już na etapie przygotowywania pozwu skorzystać z pomocy doświadczonego adwokata, który nie tylko zadba o zgodność z przepisami, ale także właściwie poprowadzi całą strategię procesową.